Na busca do patrimonio descoñecido

Faro de Vigo

4/09/2012

Ourense

O grupo ecoloxista Outeiro defínese como "atípico" por non centrarse só no patrimonio natural, como acontece noutras ocasións, e interesarse tamén pola arqueoloxía e antropoloxía. Os integrantes desta asociación traballan con medios da súa propia colleita (cámaras, coches, GPSs), dado que non dispoñen de ningunha subvención para realizar o seu traballo. Menhires, mámoas ou petróglifos son algúns dos seus achados. E aínda por riba, o grupo ecoloxista non só descobre, senón que tamén informa e vixía os vestixios arqueolóxicos atopados para a súa conservación.

Preto de cen descubrimentos arqueolóxicos nun período de seis anos: un logro que o grupo de Acción Ecoloxista Outeiro conseguiu grazas ao esforzo, tesón e curiosidade dos seus integrantes.

O portavoz do colectivo, Juan José Álvarez, teno claro: "a diferenza entre os restos de patrimonio arqueolóxico catalogados en Ourense e os que existen pero non están inventariados e, por tanto descoñécense, é abismal". 

Esta falta de constancia sobre tesouros escondidos na provincia con máis de 6.000 anos de antigüidade, nalgúns casos, provoca que "a sorte dunha mámoa esté abocada ao camiño que pase por esa zona", sinala Álvarez. Con esta afirmación, o portavoz da asociación fai alusión aos montes que son maquinados e nos que pode haber vestixios importantes dos que se descoñece a súa existencia, o que implica o perigo de que sexan destruídos. As repoboacións forestais son, neste sentido, un grave factor de risco.

O portavoz do grupo nos petróglifos de O Irixo. FOTO: FdV

Baixo os cascallos

Outeiro realizou no ano 2006 o primeiro gran descubrimento: a área arqueolóxica de Cangues (O Irixo), situada nun monte comunal onde se atopaba o vertedoiro das obras da AVE. O achado de nove rastros de roca procedentes da Idade de Bronce, cunha "simboloxía excepcional", constitúese como revelación da "mellor manifestación de arte rupestre na Galicia interior", tal e como sinala Álvarez. 

O método de actuación é sinxelo e eficaz. A asociación ecoloxista revisa o Plan Xeral de Ordenación Municipal de cada concello, elaborado pola Xunta), para ver os restos arqueolóxicos que foron inventariados. A partir de aquí, comeza a súa fase de procura e recuperación daqueles que non foron rexistrados, co obxectivo da súa posterior inclusión no plan. O seu ámbito de actuación abarca parte da comarca do Carballiño e do Ribeiro, un espazo que inclúe 25 concellos. Ademais do que se corresponde coa fase de procura e achado, o grupo tamén dedica parte do seu tempo a informar destes descubrimentos ás persoas anónimas que habitan no espazo que os rodea, ou ao presidente de cada monte comunado, por exemplo. Doutra banda, a asociación tamén realiza labores divulgativos a través de rutas que explican os xacementos aos asistentes.

Francisco Valeiras (presidente de Outeiro), Adolfo Otero (presidente da AA.VV de Madarnás), Juan José Álvarez (portavoz do grupo), Xosé Luís Sobrado (historiador), José Luís Diz (da asociación de fotógrafos Ou Potiños), José Manuel Míguez (presidente da AA.VV Pol de Piteira), e Antonio García (investigador e presidente da AA.VV Santa Mariña dá Cidá), son os artífices deste proxecto de traballo que xa deu grandes froitos ao longo da súa historia.

Petróglifos de 4.000 anos no espazo da incineradora 

O Grupo de Acción Ecoloxista Outeiro descubriu o pasado xaneiro tres petróglifos de 4.000 anos nos montes comunais de Orosa, Cardedo, Menaz, Filgueira e Casares, no concello do Irixo. Trátase da zona onde se proxecta situar a incineradora de residuos do Sur de Galicia. O arqueólogo Antonio da Pena confirmou, no momento do achado, que "son dos bos". 

Este é só un exemplo dun dos descubrimentos que fixo o colectivo, petróglifos que neste caso poderían estar destinados de forma eterna ao descoñecemento (no caso de que se construíse a incineradora), de non ser pola súa revelación por Outeiro.

---